14 listopada 1905 r. –  Consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore

Bocian Zygmunt ps. Ptak, Wacek

          Urodził się 25 marca 1900 w Będzinie, w rodzinie robotniczej, syn Wojciecha, piekarza. Po śmierci rodziców wcześnie musiał podjąć pracę zarobkową. Kiedy miał 8 lat, pracował po lekcjach u tapicera. Po ukończeniu szkoły powszechnej Polskiej Macierzy Szkolnej i 2 klas szkoły średniej, musiał przerwać naukę z powodu braku środków materialnych. W 1912 zaczął uczyć się koszykarstwa, ale wkrótce zmienił zawód i jako malarz – lakiernik podjął pracę w wytwórni łóżek metalowych. Po zamknięciu tego zakładu pracował od 1914 w kopalni „Koszelew”, filii kopalni „Paryż” (późniejszej kopalni „Generał Zawadzki”) w Dąbrowie Górniczej; aby być przyjętym do pracy przedstawił metrykę zmarłego starszego brata Juliana. Praca na podszybiu na nocną zmianę umożliwiała mu naukę na kursach dokształcających. W 1916 został członkiem Związku Zawodowego Robotników Przemysłu Górniczego, a od kwietnia tego roku należał do Polskiej Partii Socjalistycznej. Z pracy w kopalni usunięto go w 1917 za współorganizowanie strajków głodowych. Został wówczas płatnym funkcjonariuszem związkowym.

         W listopadzie 1918 brał udział w rozbrajaniu żołnierzy austriackich i w organizowaniu Milicji Ludowej w Dąbrowie Górniczej. Wszedł też w 1919 do Komitetu Niesienia Pomocy Powstańcom Śląskim. W niepodległej Polsce pracował nadal w związku (który od 1922 nosił nazwę Związku Robotników Przemysłu Górniczego i Naftowego) na terenie Zagłębia we Frysztacie i Krośnie. Jednocześnie w 1920 pracował w prasie partyjnej PPS w Zagłębiu Dąbrowskim ( w redakcji „Górnika”) i w 1923 w redakcji „Głosu Zagłębia”.

            W 1925 przeniósł się z Krosna do Krakowa i objął funkcję przewodniczącego OKZZ (Okręgowej Komisji Związków Zawodowych). Funkcję tę pełnił do 1926. Jednocześnie wszedł w skład OKR PPS. W 1926 r. został sekretarzem Centralnego Związku Robotników Przemysłu Chemicznego RP,  i funkcję tę pełnił aż do wybuchu wojny w 1939. Na IV Kongresie Związku Zawodowego w 1929 wybrany członkiem KCZZ, wchodził w skład tej instancji (wybierany także na następnych kongresach) do wybuchu wojny w 1939.

      Reprezentował Centralny Związek Robotników Przemysłu Chemicznego w RP na kongresach międzynarodowych: w 1929 w Hanowerze, w 1935 w Genewie (wybrany został wówczas członkiem Międzynarodowego Sekretariatu federacji Związków Chemicznych), zaś w sierpniu 1936 brał udział w Międzynarodowym Kongresie Związku Zawodowego wszystkich branż w Londynie. Wizytował także związki zawodowe w Danii i w Czechosłowacji.

            Jednocześnie kontynuował działalność partyjną: od stycznia 1934 aż do 1939 był członkiem egzekutywy OKR PPS Kraków – Miasto, a na XXIII Kongresie w Radomiu (31.I – 2.II.1937) wybierany był do RN PPS. Należał do działaczy przeciwstawiających się idei jednolitego frontu z komunistami.

            Z działalnością związkową i partyjną łączył aktywność w samorządzie miejskim. Od 1933 był radnym Rady Miejskiej w Krakowie, a od 1938 jej przewodniczącym. Na sesji rady w kwietniu 1939 zgłosił uroczystą deklarację wymierzoną przeciw hitlerowskim roszczeniom wobec Gdańska i głoszącą wolę obrony Polski.

     Od początku okupacji hitlerowskiej uczestniczył w tworzeniu konspiracyjnej PPS –WRN na terenie Krakowa. Jednocześnie wszedł w skład RGO (Rady Głównej Opiekuńczej). Poszukiwany przez gestapo, wyjechał w 1941 do Sandomierza, gdzie pracował jako intendent w szpitalu zakaźnym. Przez cały czas okupacji utrzymywał kontakt z kierownictwem PPS – RN. Wchodził także w skład Okręgowej Delegatury Rządu RP województwa krakowskiego, nie przyjął jednak stanowiska Delegata Rządu, pozostając na stanowisku naczelnika wydziału przemysłu.

            Po wyzwoleniu wyjechał do Wrocławia, gdzie został naczelnikiem Wydziału Opieki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego. W 1945 wstąpił do odrodzonej PPS i na wezwanie OKR partii wrócił do Krakowa do pracy w aparacie partyjnym. Związany jeszcze przed wojną z Z. Żuławskim, reprezentował podobną orientację i dlatego wszedł 2 października tego roku do Komitetu Organizacyjnego tworzonej z inspiracji Żuławskiego PPSD (Polskiej Partii Socjalno – Demokratycznej). Kiedy Prezydium KRN (Krajowej Rady Narodowej) nie wyraziło zgody na zalegalizowanie tej partii, powrócił do działalności w odrodzonej PPS i w 1946 wybrany został przewodniczącym Miejskiego Komitetu PPS w Krakowie. Kandydował w wyborach do Sejmu Ustawodawczego RP w styczniu 1947. W tym roku usunięty z PPS za reprezentowanie stanowiska prawicy. Aresztowany w 1950, przez 9 miesięcy przebywał w więzieniu w Warszawie. W 1956 oczyszczono go z wszelkich zarzutów przyznając jednocześnie członkostwo PZPR z zaliczeniem pełnego stażu partyjnego.

            Po zwolnieniu go z więzienia przez wiele miesięcy nie mógł znaleźć pracy, wreszcie przyjęty został do ekipy prowadzącej prace wykopaliskowe na terenie Nowej Huty. Od 1953 pracował w Spółdzielni Tkackiej „Samodziały” w Krakowie, a w 1956 – 1959 w Krakowskich Zakładach Przemysłu Terenowego, gdzie był także przewodniczącym Rady Zakładowej. Ze względu na zły stan zdrowia przeniósł się do Świeradowa – Zdroju, otrzymał tam stanowisko wicedyrektora uzdrowiska. Następnie był dyrektorem kilku innych uzdrowisk. W 1966 przeszedł na rentę dla zasłużonych. Od 1963 był członkiem Głównej Komisji Historycznej ZG Związku Zawodowego Chemików. Zmarł tragicznie 7 kwietnia 1979 w Krakowie. Odznaczony m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Medalem Niepodległości (1938).

Źródło:

Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, Tom 1, Warszawa 1978

Bądź na bieżąco

Newsletter

Chcesz dostawać od nas informacje o najnowszych wydarzeniach, wystawach i artykułach? Zapisz się!

Dziękujemy za zapisanie się do naszego newslettera

Skip to content