14 listopada 1905 r. –  Consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore

Breitenbach (Brejtenbach, Brajtenbach) Berthold Gustaw ps. Bertold, Jakub, Jakubiak, Kogutek, Mietek, Rudolf, Warszawiak, Witold

1887 - 1910 lub 1911

Urodził się 17 października 1887 w Gostyninie, w rodzinie robotniczej, był synem Teodora. W 1895 ukończył 2 – klasową szkołę miejską w Żyrardowie. W 1890 przeniósł się wraz z rodzicami do Żyrardowa, gdzie ukończył w 1895 dwuklasową szkołę miejską. Od 1902 pracował w biurze Zakładów Żyrardowskich. Zagrożony aresztowaniem za udział w demonstracjach robotniczych w 1905 roku, a także za obrazę swojego pracodawcy, w lutym 1906 wyjechał do Zagłębia Dąbrowskiego. Pracował jako tkacz w fabryce włókienniczej Schöna w Sosnowcu. W kwietniu 1906 wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej, a od lipca tego roku był w Organizacji Bojowej. Do listopada 1907 uczestniczył w kilkudziesięciu akcjach bojowych (głównie w napadach na sklepy monopolowe i carskie urzędy oraz w zamachach na prowokatorów) na terenie Zagłębia Dąbrowskiego oraz Częstochowy i okolic.  W grudniu 1907 skierowany na przeszkolenie instruktorskie do Galicji. W czasie kontroli dokumentów aresztowano go na dworcu w Krakowie z fałszywym paszportem na nazwisko Konstantego Ignatowskiego; 24 lutego 1908 uwolniono go z nakazem powrotu do Królestwa. Podczas eskortowania do Królestwa Polskiego zbiegł z pociągu i przedostał się do Krakowa, a później do Lwowa. Tam ukończył z wyróżnieniem szkołę bojową. Uczestniczył 16 września 1908 w akcji na pociąg pocztowy pod Bezdanami.

Wrócił potem do Krakowa, skąd wielokrotnie wysyłany był do Królestwa Polskiego. Między innymi pod koniec 1908 przebywał w Zagłębiu Dąbrowskim, gdzie bezskutecznie próbował zlikwidować zdrajcę E. Tarantowicza. Na początku 1909 działał w Warszawie, a potem w Pruszkowie i Żyrardowie, gdzie przez kilka miesięcy kierował  OB PPS. Wyjeżdżał także do Płocka i Częstochowy, aby uporządkować sprawy miejscowych organizacji bojowych, odbudować ich związki z PPS i przygotować nowe lokale partyjne.  Z ramienia Wydziału Bojowego uczestniczył w XI Zjeździe PPS – Frakcji Rewolucyjnej (25 – 28 sierpnia 1909) w Wiedniu. W 1910 ukończył szkołę instruktorsko – bojową PPS – Frakcji Rewolucyjnej i Związku Walki Czynnej w Krakowie. Poszukiwany listami gończymi nadal nielegalnie przechodził granicę i działał w różnych miejscowościach Królestwa Polskiego. Między innymi brał udział w napadzie na pociąg na stacji Teresin. W kwietniu  1910 planowano podobną akcję na pociąg na stacji Platerowo. Prawdopodobnie przed tą akcją został zabity przez straż graniczną, podczas próby nielegalnego przejścia do Królestwa Polskiego. Według innych źródeł B. jeszcze w 1910  brał udział w napadach na pociągi na trasie Milanówek – Żyrardów, a zginął podczas przekraczania granicy w 1911.

 

Źródło:

Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, Tom 1, Warszawa 1978


   

Bądź na bieżąco

Newsletter

Chcesz dostawać od nas informacje o najnowszych wydarzeniach, wystawach i artykułach? Zapisz się!

Dziękujemy za zapisanie się do naszego newslettera

Skip to content