1889 - 1943
Maciej Aleksander Czarnota, syn Wojciecha i Agnieszki z Chmurów, ur. 24.02.1889 w Kolonii Reden (parafia Będzin, obecnie: Dąbrowa Górnicza). Ukończył szkołę 2-klasową w Dąbrowie Górniczej. Po ukończeniu szkoły w 1904 r. rozpoczął pracę jako uczeń giserski w fabryce Fitzner i Gamper w Dąbrowie. Od 1905 r. należał do Polskiej Partii Socjalistycznej, brał udział w strajkach i kolportowaniu odezw. W 1906 r. wstąpił do bojówki PPS współtworząc piątkę „Dąbrowa-Zagórze” (m.in. wraz z Pawłem Wójcikowskim i Stanisławem Zarębą). Starszym piątki był Paweł Wójcikowski. Maciej Czarnota nosił pseudonim „Azja”, ale znany był jako „Czarny”. W 1907 r. „piątka” podjęła nieudaną próbę zamachu na wachmistrza Kowaliowa. W maju 1908 r. Maciej Czarnota został wraz z kolegami aresztowany, przetrzymywano go w więzieniach w Będzinie, Częstochowie i Warszawie (na Pawiaku). Następnie został zesłany na Syberię, do guberni orenburskiej, powiatu czelabińskiego, skąd po kilku tygodniach uciekł. Po dotarciu do Dąbrowy zaczął pracować w kopalni węgla koło Bobrownik, jednakże i stamtąd musiał uciekać. Przedostał się do Krakowa, gdzie został ponownie aresztowany. Po kilku dniach zwolniono go z więzienia, ale bez prawa pobytu w Krakowie. Następnie uzyskał pozwolenie na wyjazd do Budapesztu. W Budapeszcie przebywał przez 10 miesięcy, podjął tam pracę w fabryce naboi w Csepel-Sziget. Po wydostaniu się stamtąd udał się na Górny Śląsk, gdzie pracował w kopalni węgla w Siemianowicach. Po powrocie do kraju uzyskał zajęcie w fabryce Fitzner i Gamper w Dąbrowie. W 1910 poślubił Stanisławę, z d. Trocha, również bojowniczkę PPS. W Dąbrowie oboje pracowali w Towarzystwie Oświatowym „Dom Ludowy” oraz na Uniwersytecie Ludowym. W 1912r. został ponownie aresztowany, tym razem wraz z żoną. Przetrzymywano go przez 5 tygodni w więzieniu w Sosnowcu podczas śledztwa prowadzonego przez żandarmerię, a następnie wysłano do guberni kieleckiej. Dzięki pomocy Antoniego Kamińskiego, byłego ministra spraw wewnętrznych, a następnie dyrektora fabryki w Stąporkowie, uzyskał tam posadę. W 1914 r. zgłosił się do Huty Stąporków i uzyskał tam pracę jako urzędnik przy Wielkim Piecu. Maciej i Stanisława byli objęci w powiecie koneckim nadzorem policyjnym do 1915. Podczas I wojny światowej pracował jako technik drogowy. Mieszkając w Stąporkowie brał czynny udział w życiu społecznym pracując jako członek zarządu stowarzyszenia Pożytek. W 1920 r. Maciej Czarnota zrezygnował z pracy na stanowisku drogomistrza powiatowego uzyskując pracę w Hucie Stąporków. Od 1 grudnia 1921 r. pracował w Zakładach Ostrowieckich w Niekłaniu i pełnił funkcję kierownika Zakładów Hutniczych i Mechanicznych w Furmanowie. Brał udział w pracach Stowarzyszenia „Bratnia Pomoc”. Od 1926 r. pracował w pożarnictwie powiatu koneckiego. Wraz z Karolem Niedzielskim, inż. Piotrem Dąbrowskim i Ludwikiem Salmonowiczem założyli OSP w Niekłaniu. Pełnił funkcję zastępcy naczelnika straży, gospodarza i zastępcy naczelnika rejonu 3-go gm. Odrowąż. Ukończył liczne kursy pożarnicze. Był członkiem Komisji Przeciwpożarowej i Sanitarnej gm. Odrowąż. Brał czynny udział w pracach społecznych na terenie tejże gminy oraz w pracach strażackich na terenie powiatu koneckiego. Był inicjatorem pomnika kpt. Dobrogojskiego ps. Grzmot, powstańca styczniowego, znajdującego się na niekłańskim cmentarzu.
5 sierpnia 1937r. został odznaczony Krzyżem Niepodległości za pracę w dziele odzyskania niepodległości. 20 września 1938 został uhonorowany Brązowym Krzyżem Zasługi za zasługi na polu pracy społecznej.
Dom pp. Czarnotów w Furmanowie podczas II wojny światowej był schronieniem dla partyzantów.
Zmarł w wieku 54 lat 28 marca 1943 z powodu silnej infekcji (zapalenie płuc?). Zgodnie ze swoim życzeniem został pochowany na cmentarzu w Niekłaniu, obok kpt. Dobrogojskiego. Pozostawił żonę Stanisławę i 2 synów – najstarszego Jerzego i najmłodszego Zbigniewa, gdyż średni syn – Lechosław zmarł jeszcze przed śmiercią ojca.
Bibliografia:
Archiwum rodzinne Pani Emilii Sitek:
Życiorys Macieja Czarnoty napisany własnoręcznie jako załącznik do wniosku o przyznanie Krzyża i Medalu Niepodległości
Kronika rodzinna autorstwa Krystyny Mojas-Wojciechowskiej
Monitor Polski nr 178/1937
Wyszukiwarka Towarzystwa Genealogicznego Ziemi Częstochowskiej
https://www.genealodzy.czestochowa.pl/indeksy-metrykalne/wyszukiwarka?view=search
[dostęp: 02.01.2024]
https://fundacja100.pl/krzyz-i-medal-niepodleglosci/lista-odznaczonych/czarnota-maciej
[dostęp: 02.01.2024]
Indeksy metrykalne parafii Będzin z 1889
Indeksy metrykalne parafii w Dąbrowie z 1910
Opracowała: Emilia Sitek (prawnuczka Macieja Czarnoty)