1868 - 1939
Urodził się 29 czerwca 1868 r. w Sterdyniu (wieś w Polsce, w województwie mazowieckim, w powiecie sokołowskim), jako najstarszy syn Augusta i Kornelii z Kowalskich. Miał trzech braci: Michała, Władysława oraz Mariana.
Ukończył Szkołę Techniczną w Warszawie. Opuścił stolicę, dom rodzinny i wyjechał do Zagłębia Dąbrowskiego. Zamieszkał w Czeladzi na Starej Kolonii. Od 20 września 1895 r. pracował w kopalni „Saturn” w Czeladzi, początkowo w dozorze górniczym, następnie jako sztygar.
Paweł Dehnel był aktywnym członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej a od 1906 r. Polskiej Partii Socjalistycznej – Frakcji Rewolucyjnej, mocno zaangażowanym w pracę niepodległościową. Otrzymał pseudonim „Strychnina”, ponieważ stale nosił przy sobie pojemnik z trucizną, na wypadek dekonspiracji. Przez wiele lat dostarczał materiały wybuchowe dla bojówek Organizacji Bojowej PPS. Ponadto w latach 1896-1907 organizował, wspólnie m.in. z prof. Henrykiem Czeczottem, przejście emisariuszy przez ziemię śląską do zaboru austriackiego. Przez dowodzone przez niego tajne przejście graniczne w Czeladzi przechodzili między innymi takie osoby jak: Józef Piłsudski, Aleksandra Piłsudska ps. „Wanda”, Walery Sławek, Piotr Nasiłowski i Tomasz Arciszewski ps. „Szymon”. Przemycał także broń i cenniejsze transporty ulotek i prasy konspiracyjnej, a także pieniądze pochodzące z napadu na carski pociąg w Bezdanach.
Za wkład w działalność niepodległościową zarówno Paweł Dehnel jak i jego żona zostali odznaczeni Krzyżem Niepodległości. Z kolei już jako naczelnik państwa, Józef Piłsudski złożył wizytę Pawłowi Dehnelowi w jego czeladzkim mieszkaniu, podczas swego oficjalnego pobytu na Górnym Śląsku w 1922 r.
W życiu prywatnym Dehnel ożenił się w 1894 r. ze Stefanią z Tomaszewiczów. Małżeństwo miało czworo dzieci: dwie córki (Stanisławę i Leokadię) oraz dwóch synów (Bogdana i Juliana).
Paweł Dehnel pracował jako sztygar na kopalni „Saturn” do przejścia na emeryturę 11 listopada 1933 roku.
Zmarł 14 lutego 1939 r. w Czeladzi. Pochowany został na cmentarzu parafialnym przy ul. Nowopogońskiej. Jego grób nie zachował się do naszych czasów. W 2019 r., w 80. rocznicę śmierci Pawła Dehnela, na cmentarzu tym odsłonięto tablicę pamiątkową jemu poświęconą.
W uznaniu zasług Pawła i jego córki Leokadii jedna z ulic na Starej Kolonii nazwana została ich nazwiskiem.
Bibliografia:
Artur Rejdak: Patroni naszych ulic. Czeladź: 1994.
Iwona Szaleniec: Paweł Dehnel. „Echo Czeladzi – Miesięcznik samorządowy”. Nr 2/2009. ISSN 1234-4966.
https://muzeum-saturn.czeladz.whoiswho/dehnel_piotr_pawel
