Jędrzejewski Stanisław ps. Karol

Urodził się  22 kwietnia 1878 w Warszawie.

Z ruchem socjalistycznym zetknął się podczas nauki w gimnazjum. Należał do „kółek etycznych” organizowanych przez Edwarda Abramowskiego. Po uzyskaniu matury wyjechał do Szwajcarii i rozpoczął studia na wydziale chemicznym politechniki we Fryburgu. Tam w styczniu 1902 wstąpił do organizacji zagranicznej Polskiej Partii Socjalistycznej. Po uzyskaniu w lipcu 1902  doktoratu powrócił do Królestwa i rozpoczął działalność polityczną.

Na VI Zjeździe PPS w czerwcu został wybrany do Centralnego Komitetu Robotniczego PPS. Od kwietnia 1903 kierował okręgiem kielecko-radomskim, a od grudnia 1903 okręgiem lubelsko-siedlecko-łomżyńskim. Od sierpnia 1904 stał na czele organizacji w okręgu łódzkim oraz zagłębiowskim.

W kwietniu 1905 został aresztowany w Warszawie i osadzony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Zwolniony w czerwcu 1905.  Uczestniczył we wsparciu słynnej akcji uwolnienia dziesięciu więźniów z Pawiaka w 1906. W związku z tym od kwietnia do sierpnia 1906  ponownie więziony w X Pawilonie. Po zwolnieniu wyjechał do Galicji na leczenie rozwijającej się gruźlicy. W czasie rozłamu w PPS wszedł do PPS Frakcji Rewolucyjnej. Na IX Zjeździe PPS (Frakcji Rewolucyjnej) został wybrany do Centralnego Komitetu Robotniczego. Po powrocie do Królestwa działał na terenie różnych okręgów (Radom, Ostrowiec Świętokrzyski, Kielce, Warszawa, Zagłębie Dąbrowskie, Częstochowa).

Stanisław Jędrzejewski w 1907 r. wielokrotnie bywał w tajnej drukarni w Strzemieszycach Małych, która funkcjonowała przez jakiś czas w domu górnika Ignacego Zawadzkiego na obrzeżach wsi, niedaleko Łośnia. Drukarnia ta działała dzięki konspiracyjnej akcji przewiezienia tam maszyny drukarskiej, którą eskortował  kilkuosobowy oddział Organizacji Bojowej dowodzony przez Antoniego Barańczyka (ps. „Ludwik”). Nabyli ją od „lewicowca” z Nowego Będzina M. Malinowski i J. Dąbski i przewieziono na furmance, przykrytej workami. W tej niepozornej drukarni, odbito kilka tysięcy egzemplarzy „Górnika” i „Dodatku” do „Górnika” oraz kilkanaście tysięcy odezw, co przyczyniło się do wzrostu świadomości socjalnej i narodowej zagłębiowskich robotników.

27 maja 1908 aresztowany na stacji Granica i uwięziony po raz kolejny w X Pawilonie. Zwolniony w lutym 1909 za kaucją wyjechał do Krakowa, a następnie na leczenie do Abacji (obecna Chorwacja) gdzie zmarł (11 maja 1909).

Pośmiertnie (1932) odznaczony Krzyżem Niepodległości z Mieczami.

Źródło:

Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego” Tom 2, Warszawa 1985