14 listopada 1905 r. –  Consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore

Malinowski Marian ps. Wojtek

1876 - 1948

Urodził się 1 maja 1876 r. w Kielcach, w rodzinie robotniczej. Jego rodzicami byli Stanisław i Helena z domu Glińska. Ukończył dwuklasową szkołę miejską w Radomiu oraz czteroklasową niedzielną szkołę rzemieślniczą w Warszawie, zostając czeladnikiem malarskim. W 1901 r. otworzył przedsiębiorstwo malarstwa dekoracyjnego w Radomiu.

Od 1896 r. działał w Polskiej Partii Socjalistycznej, a dzięki talentowi organizacyjnemu w 1902 r. został przewodniczącym Radomskiego Komitetu PPS. Za udział w zbrojnej demonstracji w dniu 24 grudnia 1904 r., został aresztowany i osadzony na trzy miesiące w carskim więzieniu. Po wyjściu na wolność, w maju 1905 r. objął kierownictwo Organizacji Bojowej PPS w Radomiu. Uczestniczył w kilku zamachach bombowych. Aresztowano go ponownie 31 grudnia 1905 r. i więziono przez rok w Radomiu, Sandomierzu i w Warszawie, a następnie zesłano do Pinegi za Archangielskiem, skąd jednak udało mu się uciec.

Po powrocie na ziemie polskie, zamieszkał na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. Związał się z PPS – Frakcją Rewolucyjną i w 1907 r. został członkiem Wydziału Agitacyjno-Organizacyjnego przy Centralnym Komitecie Robotniczym PPS – Frakcji Rewolucyjnej oraz „okręgowcem” w Zagłębiu Dąbrowskim. Był redaktorem naczelnym czasopisma „Górnik”, które podczas rewolucji 1905 r. było wydawane jawnie. Do historii przeszedł także epizod działalności drukarni „Górnika” w Strzemieszycach Małych w 1907. To właśnie redaktor „Wojtek” czyli Marian Malinowski przewodniczył tajnej akcji przewiezienia maszyny drukarskiej na furmance, z Nowego Będzina do Strzemieszyc. Została ona bezpiecznie dostarczona przez bojowców do domu górnika, Ignacego Zawadzkiego na obrzeża wsi Strzemieszyce Małe w pobliżu Łośnia. W ten sposób redaktorowi Malinowskiemu  i jego współpracownikom udało się przechytrzyć funkcjonariuszy Ochrany. Drukarnia w Strzemieszycach Małych, znajdująca się w niepozornej chałupie chłopa – górnika odbiła kilka tysięcy egzemplarzy „Górnika” i „Dodatku do Górnika” oraz kilkanaście tysięcy odezw.

W listopadzie 1907 r. Marian Malinowski został ponowie aresztowany i skazany na 6 lat ciężkiego więzienia (w Warszawie i Smoleńsku), a następnie na dożywotnie  zesłanie na Syberię (gubernia irkucka), skąd udało mu się uciec do kraju w maju 1914 r. Po wybuchu I wojny światowej, wstąpił do Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego.

Podczas odradzania się Polski, po utworzeniu się Tymczasowego Rządu Ludowego Ignacego Daszyńskiego, Marian Malinowski został ministrem robót publicznych (od 7 listopada do 17 listopada 1918 r.). Następnie, 17 listopada 1918 r. wszedł w skład rządu Jędrzeja Moraczewskiego jako minister bez teki.

W 1919 r. został wybrany na posła na Sejm z listy PPS. Dwa lata po zamachu majowym, który czynnie wsparł, w 1928 r. wystąpił z PPS i przystąpił do PPS dawnej Frakcji Rewolucyjnej. W 1931 r. przeszedł do Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. W latach 1930-1935 był posłem z ramienia BBWR, a od 1935 r. senatorem.

We wrześniu 1939 r. został internowany do Rumunii, gdzie przebywał do końca II wojny światowej. Do Polski powrócił w 1945 r. Ukrywał się w Radomiu pod przybranym nazwiskiem – Ogodziński.

Pochowany jest na cmentarzu rzymskokatolickim przy parafii pw. św. Wacława w Radomiu.

 

Źródło:

Marjan Malinowski (Wojtek), Z krwawych dni, Lublin 1919

Tajna drukarnia w Strzemieszycach Małych

www.senat.edu.pl

www.teatrnn.pl

Bądź na bieżąco

Newsletter

Chcesz dostawać od nas informacje o najnowszych wydarzeniach, wystawach i artykułach? Zapisz się!

Dziękujemy za zapisanie się do naszego newslettera

Skip to content