14 listopada 1905 r. –  Consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore

Maria Szulcówna

Maria Szulcówna urodziła się 31 grudnia 1890 r.[i] w Dąbrowie Górniczej (w kolonii Huta Bankowa) jako córka Wacława Szulca, robotnika fabrycznego i Stanisławy Domiceli Szulcowej z Ceglińskich. Jej dziadek był uczestnikiem powstania styczniowego 1863 r. Maria, a właściwie według aktu chrztu Marianna, miała dwóch braci – Miłosława i młodszego Lucjana, którzy w młodości zostali legionistami. Była jedną z pierwszych uczennic i wychowanek prywatnego Gimnazjum żeńskiego Emilii Zawidzkiej w Dąbrowie Górniczej z lat 1904 – 1907. Po ukończeniu dwuletniego kursu pedagogicznego w Warszawie została nauczycielką macierzystego gimnazjum (początkowo szkoły powszechnej działającej przy gimnazjum, którą kierowała kolejna absolwentka „Zawidzkiej”, Maria Grzywak-Kaczyńska).  

Od czasów młodości Maria Szulcówna związała się z ruchem niepodległościowym. Była aktywną członkinią zagłębiowskiego koła Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego. Studiowała biologię na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1926 – 1930 została nauczycielką dzieci kadry wojskowej Wojska Polskiego w Warszawie (komplety Sekcji Szkolnej Rodziny Wojskowej w Belwederze i Sulejówku), a wśród jej uczniów znalazły się córki komendanta Józefa Piłsudskiego oraz synowie pisarza Juliusza Kadena-Bandrowskiego. (Z warszawskiego okresu pochodzi cytowany fragment wspomnień, dotyczący działalności niepodległościowej w rodzinnym mieście, który pierwotnie ukazał się w rubryce „To, co pamiętam…”, opublikowanej przez sosnowiecką „Prawdę Zagłębia” w 1929 r.).

Po powrocie do Dąbrowy Górniczej od 1930 r. Maria Szulcówna uczyła biologii Żeńskim Gimnazjum im. E. Zawidzkiej. Jednocześnie opiekowała się hufcem ZHP, samorządem szkolnym oraz organizowała kursy dla analfabetów. W czasie okupacji wraz z dr Janiną Bałczewską współorganizowała komplety tajnego nauczania na poziomie szkoły średniej. Dzięki niej ocalał księgozbiór szkoły, archiwum i pomoce szkolne, które przechowywała od początku II wojny światowej. Była ona również organizatorką, za pośrednictwem ZHP i PCK, pomocy żywnościowej i sanitarnej dla osób najuboższych oraz więźniów w obozach jenieckich.

Maria Szulcówna po wyzwoleniu uczestniczyła w reaktywowaniu dąbrowskiego szkolnictwa średniego, pełniąc w latach 1945 – 1950 funkcję (ostatniej) dyrektorki Liceum Żeńskiego im. E. Zawidzkiej. Do przejścia na emeryturę w 1963 r. pracowała w Powiatowej Bibliotece w Będzinie. Została odznaczona m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Złotym Krzyżem Zasługi.

Zmarła 16 października 1975 r. w swoim dąbrowskim mieszkaniu. Pochowano ją w rodzinnym grobowcu wraz z matką i braćmi na cmentarzu parafialnym na Górze Zamkowej w Będzinie. Dzięki staraniom Stowarzyszenia Absolwentów I Liceum Ogólnokształcącego im. Waleriana Łukasińskiego w Dąbrowie Górniczej z okazji 115 rocznicy powołania pierwszej szkoły średniej dla dziewcząt w Dąbrowie, nagrobek jej zasłużonej dyrektorki odnowiono w roku 2015. Maria Szulcówna jest patronką jednej z dąbrowskich ulic.

[i] W wielu, często powielanych notach biograficznych dotyczących tej zasłużonej dla Dąbrowy Górniczej nauczycielki pojawia się błędny rok urodzenia (1900 r.). Tymczasem w ostatnio wydanej monografii będzińskiego cmentarza autorstwa genealogów Bożeny Westphal i Andrzeja Ciepała został podany materiał źródłowy – tłumaczenie z języka rosyjskiego aktu chrztu z par. św. Trójcy w Będzinie z dn. 27 stycznia 1891 r. dla Marii (a właściwie Marianny) Szulc, gdzie widnieje znacznie wcześniejsza data urodzin (1890 r.). Por. A. Ciepał, B. Westphal, Będzińska nekropolia na Górze Zamkowej. Przewodnik historyczno-biograficzny, Będzin 2020, s. 365 – 367.      

akt chrztu Marianny Szulc ur. 31 12 1890 r. Huta Bankowa par. św.Trójcy w Będzinie

Sprawdź podobne artykuły

Pomóż nam stworzyć

kronikę wydarzeń bohaterów i miejsc!

Jeśli posiadasz w domowym archiwum zdjęcia, notki prasowe, czy inne materiały, którymi chciałbyś się z nami podzielić, śmiało – napisz do nas! Dołożysz swoją cegiełkę do wspaniałego przedsięwzięcia, które będzie służyć i edukować nas jeszcze przez wiele pokoleń.

Jeśli chcesz podzielić się z nami częścią swojej historii,
prześlij je za pomocą poniższego przycisku

Bądź na bieżąco

Newsletter

Chcesz dostawać od nas informacje o najnowszych wydarzeniach, wystawach i artykułach? Zapisz się!

Dziękujemy za przesłanie nam
swojej historii

Dziękujemy za zapisanie się do naszego newslettera

Skip to content